Klasyczne neony wykonane z rurek szklanych są powszechnie znane i wykorzystywane w różnych zastosowaniach są od ponad stu lat. Moduły LED będące zamiennikiem klasycznego oświetlenia (w tym również oświetlenia neonowego) zostały wprowadzone do powszechnego użycia kilkanaście lat temu i przez ten czas zdobywają coraz większą popularność w wielu obszarach przemysłu i użytku domowego. Jednym z produktów wykorzystujących moduły LED (w postaci taśmy zamkniętej w gumowej osłonie) jest neon flex, który jest bezpośrednim zamiennikiem klasycznego neonu ze szkła.
Parametr | Klasyczne neony | Neon flexy |
|---|---|---|
materiał | szkło | taśma led w osłonce silikonowej |
dostępne grubości | 6,8,10,12,15,18,20,22,25 mm | 6,8,10 mm |
dostępne kolory | kilkadziesiąt | około dziesięciu |
efekt przestrzenności | duży (360 stopni świecenia, odsadki i montaż na uchwytach kilka cm na podkładem) | mały (świecenie ok. 120 stopni i mocowanie neon flex bezpośrednio do podkładu) |
wrażliwość na uszkodzenia mechaniczne | wysoka (szkło) | niska (taśma w osłonce silikonowej) |
zastosowanie | wewnętrzne i zewnętrzne | wewnętrzne (zewnętrzne niezalecane) |
napięcie zasilania | wysokie (1000-10000 V) | niskie (5,12,24 V) |
zużycie prądu | zależne od koloru i grubości (15-30 W/mb) | ok. 10-15 W/mb |
konieczność zastosowania podkładu | możliwość zawieszenia rurek bezpośrednio do ściany lub powieszenie samych rurek na żyłce/lince | podkład zawsze konieczny (brak trwałej sztywności neon flex) |
połączenia elektryczne | łatwe (przewody jedynie skręcane w palcach) | pracochłonne (lutowanie dużej ilości przewodów) |
odległość montażu zasilacza/transformatora | do kilkunastu metrów (brak strat napięcia/konieczność odpowiedniego prowadzenia przewodów) | bliska (straty napięcia) |
serwisowanie (wymiana uszkodzonych odcinków) | utrudnione – dwa wyjazdy serwisowe (konieczność dorobienia uszkodzonego systemu neonowego) | łatwe – jeden wyjazd serwisowy (serwisant może zabrać ze sobą odcinek neon flex, kolor możne się jednak różnić – płowienie pod wpływem uv) |
KLASYCZNE NEONY ZE SZKŁA
Klasyczne neony wykonane są z rurek szklanych (zarówno przezroczystych jak i kolorowych) napełnionych gazem szlachetnym najczęściej: neonem lub argonem. Kształty neonów nadaje się w płomieniu palników gazowych, a umiejętność ich dokładnego wykonania jest efektem wieloletniej nauki. Rurki neonowe najczęściej tworzą litery lub znaki graficzne, a z pojedynczej rurki (dostępnej w średnicach od 8-20 mm) tworzy się zazwyczaj całe wyrazy, aby maksymalnie wykorzystać drogi materiał (dostępny zazwyczaj w 1,5 m odcinkach) i zmniejszyć napięcie potrzebne do wzbudzenia w neonach światła. Aby to osiągnąć (połączyć litery oraz wykonać niezbędne zwroty) rurki muszą być wyginane w co najmniej dwóch płaszczyznach. Miejsca połączeń liter i zwrotów (tzw. odsadek) zamalowuje się farbą blokującą światło, aby zachować czytelność znaków. Tak skomplikowanie powyginana rurka tzw. system neonowy jest dziełem sztuki rzemieślniczej, a dobry szklarz tworzący neony jest uznawany niemalże za artystę. Każdy neon przez to, że wykonany w 100% ręcznie jest inny, a jego drobne skazy w postaci niedokładności wygięcia uznawane są nie za jego wadę, a za jego szlachetność. Wygięta rurka neonowa jest całkowicie sztywna (co pozwala montować ją bez żadnych dodatkowych podkładów), a właściwości materiału jakim jest szkło powoduje, że jest długowieczna. Do zasilania neonów używa się transformatorów i zasilaczy wytwarzających wysokie napięcie w zakresie 1000-10000 V o niskim natężeniu 18-50 mA. Pozornie niebezpieczne napięcie pozwala wykonywać połączenia jedynie za pomocą skręcania przewodów, które są niewrażliwe na zawilgocenia czy śniedzenia styków. Również straty napięcia powstające na długich odcinkach przewodów są marginalne.
Zalety klasycznych neonów | Wady klasycznych neonów |
|---|---|
duży zakres średnic (8-20 mm) | kruchość rurek szklanych (możliwość stłuczenia w transporcie/montażu/użytkowaniu) |
duża liczba kolorów (kilkadziesiąt) | gięcie kształtów jedynie przez wykwalifikowanego formierza |
sprawdzona technologia (ponad 100 lat na rynku) | konieczność posiadania specjalistycznego sprzętu produkcyjnego tj. palniki i pompy |
bezproblemowe użycie wewnątrz i na zewnątrz | grube (widoczne) przewody w.n. |
długowieczność dochodząca nawet do kilkudziesięciu lat | wysokie napięcie zasilania (wykonywanie instalacji przez wykwalifikowanego elektryka) |
jakość emitowanego światła (wysoki współczynnik CRI) | |
możliwość wykorzystania w reklamie/domu/sztuce | |
świecenie w całym obwodzie rurki (możliwość uzyskania odbicia światła od podkładu/wydobycia jego faktury) | |
brak ograniczenia w dokładnej długości (możliwość cięcia szkła w dowolnym miejscu) | |
sztywność umożliwiająca montaż bez podkładu | |
ponadczasowy charakter materiału jakim jest szkło | |
wygięcia w kilku płaszczyznach (efekt przestrzenności) | |
wysokie napięcia zasilania (niewrażliwość na śniedzenie styków/brak lutowania/możliwość stosowania długich przewodów) | |
produkcja rzemieślnicza („handmade”) |
LEDOWE NEON FLEXY
Neon flex to taśma ledowa zamknięta w gumowej osłonce (o średnicy ok. 0,5-1 cm i maksymalnej długości pojedynczego odcinka ok. 5 m) mającej zniwelować widoczność poszczególnych punktów świetlnych. Kolor finalnego świecenia uzyskuje się zarówno kolorem świecenia diód LED, jak i kolorem gumowej osłonki, przez którą przechodzi światło. W ten sposób uzyskuje się paletę kilkunastu kolorów. Możliwe jest również wytworzenie taśmy RGB świecącej w pełnym zakresie spectrum tej palety (niestety jakość poszczególnych barw ze względu na ograniczenia tej technologii może być różna). Diody LED umieszczone są na taśmie w określonych odstępach (zwykle co 1-2 cm) i cięcie taśmy musi być wykonywane w ściśle określonych miejscach (pomiędzy diodami). Ze względu na charakterystykę działania LED, punkty świetlne świecą kierunkowo (zazwyczaj w zakresie ok. 160 stopni), co oznacza że gumowa osłonka emituje światło kierunkowo (do przodu i częściowo na boki). Duża elastyczność gumowej osłonki ułatwia kształtowanie węża i tworzenie z niego liter czy znaków, ale trwały wzór uzyskuje się jedynie mocując neon flex do sztywnego podkładu np.: frezowanego plexi czy poliwęglanu. Mocne wygięcia mogą powodować uszkodzenia poszczególnych punktów świetlnych LED co skutkuje niedoświetleniami fragmentów taśmy. Neon flexy zasilane są zazwyczaj niskimi napięciami tj: 5, 12, 24 V. Niskie napięcia zwiększają bezpieczeństwo, ale powodują, że wszystkie połączenia muszą być lutowane (aby zwiększyć skuteczność połączenia elektrycznego). Długości kabli muszą być minimalizowane przy jednoczesnym maksymalizowaniu przekrojów, ze względu na znaczne straty niskiego napięcia. Teoretycznie neon flexy mogą być stosowane na zewnętrz, ale ze względu na wrażliwość styków niskonapięciowych na warunki atmosferyczne tj. zawilgocenia i utlenianie, instalacje tego typu są zazwyczaj awaryjne. Gumowa osłonka (farby nadające finalny kolor) mają zazwyczaj słabą odporność na promienie UV co powoduje, że neon flexy w warunkach zewnętrznych blakną (co utrudnia wymianę jedynie części uszkodzonego węża, ze względu na brak zgodności kolorystycznej).
Zalety neon flex | Wady neon flex |
|---|---|
możliwość dowolnego gięcia | dostępność tylko kilku średnic (grubości) |
brak wyspecjalizowanej produkcji (brak maszyn, brak specjalnych umiejętności) | dostępność tylko podstawowych kolorów |
odporność mechaniczna (taśma led ukryta w silikonowej osłonce) | niska jakość emitowanego światła (współczynnik CRI) |
cienkie przewody łączące dane odcinki neon flex | wrażliwość na warunki atmosferyczne (niezalecany montaż na zewnątrz) |
niskie napięcie zasilania (bezpieczeństwo) | wrażliwość na promienie uv (blakniecie koloru osłonki silikonowej) |
zazwyczaj niska trwałość (uzależniona od jakości produktu) | |
techniczny wygląd (niepasujący do klasycznych wnętrz) | |
świecenie tylko do przodu i częściowo na boki (brak odbić od podkładu montażowego) | |
konieczność cięcia w określonych miejscach (trudność dokładnego odwzorowania zwłaszcza małych liter o równej czcionce) | |
konieczność zastosowania podkładów trwale kształtujących wzór/napis | |
przy złożonych napisach/wzorach duża liczba wrażliwych lutowań przewodów |
